Việt Nam phát triển bộ thu hệ thống định vị Bắc Đẩu

Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội phát triển thành công bộ thu hoạt động với Hệ thống định vị Bắc Đẩu của Trung Quốc.


Bắc Đẩu là hệ thống vệ tinh định vị có chức năng tương tự như hệ thống GPS của Mỹ, GLONASS của Nga và Galileo của Châu Âu. Bắc Đẩu cung cấp dịch vụ định vị dân dụng miễn phí với độ chính xác trong phạm vi 10 m, và dịch vụ cho quân sự với độ chính xác lên trong phạm vi 10 cm. Sự ra đời của hệ thống định vị Bắc Đẩu cung cấp thêm các lựa chọn dịch vụ định vị cho người sử dụng trên toàn cầu.

Với mục đích tự nghiên cứu, phát triển và làm chủ công nghệ chế tạo hệ thống bộ thu hoạt động với đa hệ thống vệ tinh định vị toàn cầu (multi-GNSS), nhóm nghiên cứu thuộc Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Phát triển Công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS), Đại học Bách Khoa Hà Nội đã thực hiện phát triển bộ thu Bắc Đẩu ngay khi hệ thống bắt đầu cung cấp dịch vụ vào tháng 12/2012.



Kết quả định vị sử dụng hệ thống Bắc Đẩu (các chấm vàng), và vị trí thật của ăng-ten (chấm đỏ), trên nóc toà nhà Thư viện Tạ Quang Bửu, Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội

Bộ thu Bắc Đẩu do NAVIS phát triển đang hoạt động ổn định. Ông Trương Minh Đức, trưởng nhóm thiết kế bộ thu Bắc Đẩu của NAVIS, cho biết: “Hiện ngoài Trung Quốc, trên thế giới chưa phổ biến các bộ thu thương mại Bắc Đẩu. Vì vậy, việc tự phát triển thành công bộ thu Bắc Đẩu là thành quả quan trọng trong lĩnh vực định vị sử dụng vệ tinh tại Việt Nam".

Quá trình thử nghiệm bộ thu Bắc Đẩu cho thấy, đối với người sử dụng tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam, Hệ thống định vị Bắc Đẩu có khả năng cung cấp dịch vụ định vị với độ sẵn sàng cao, giảm độ phức tạp tính toán định vị trong bộ thu. Các điểm mạnh này có được do ngoài việc sử dụng Quỹ đạo trái đất tầm trung (MEO) như các hệ thống vệ tinh định vị khác, Bắc Đẩu còn sử dụng quỹ đạo địa tĩnh (GEO), và quỹ đạo đồng bộ trái đất nghiêng (IGSO) giúp tăng khả năng bộ thu “nhìn thấy” vệ tinh.

Bộ thu Bắc Đẩu còn bổ sung thêm một thành phần quan trọng trong hệ thống bộ thu NAVISOFT đang được Trung tâm NAVIS phát triển hoàn thiện. NAVISOFT có khả năng hoạt động với tất cả các hệ thống vệ tinh định vị toàn cầu (GPS, GLONASS, Galileo và Bắc Đẩu), cũng như có khả năng tiếp nhận thông tin cải chính do hệ thống vệ tinh định vị QZSS của Nhật Bản cung cấp.

Đặc biệt, ngoài chế độ hoạt động từng hệ thống riêng rẽ (stand-alone), NAVISOFT còn được tích hợp khả năng phối hợp đồng thời tín hiệu định vị đến từ các hệ thống này trong các giải pháp định vị hỗn hợp. Đây là tính năng hết sức ưu việt và tiên tiến giúp nâng cao độ chính xác, độ sẵn sàng, tính liên tục và đặc biệt độ tin cậy của giải pháp định vị.



Vị trí của 26 vệ tinh định vị của tất cả các hệ thống định vị toàn cầu, trên bầu trời Hà Nội tại thời điểm bộ thu hoạt động, do NAVISOFT cung cấp: GPS (8 chấm vuông đậm), Gal (Galileo, 4 chấm tròn đậm), GLO (GLONASS, 5 chấm vuông nhạt), BDS (Bắc Đẩu, 8 chấm tròn nhạt), Qzss (QZSS, 1 chấm sao).

Tạo ra não người nhân tạo

Các nhà khoa học lần đầu tiên tạo ra được một bộ não người mini trong phòng thí nghiệm từ các tế bào da, nhằm nghiên cứu thêm về não bộ và chữa các bệnh về não.




Tế bào não người bình thường (trái) so với tế bào của bộ não nhân tạo. Ảnh: Independent


Nghiên cứu được công bố trên chí Nature, do các nhà khoa học ở Viện công nghệ sinh học phân tử Vienna, Áo và Hội đồng Nghiên cứu Y học Edinburgh, Scotland thực hiện. Bộ não mini có kích thước từ 3- 4mm, tương đương một bào thai chín tuần tuổi với cấu trúc ba chiều phức tạp gồm cả vỏ não và các dây thần kinh.


Để tạo nên bộ não này, nhóm nghiên cứu phải thực hiện các biện pháp chuyển đổi tế bào gốc đa năng (iPS) từ các tế bào da ban đầu của một bệnh nhân mắc chứng nhỏ đầu. Sau đó, những tế bào gốc đa năng được nuôi dưỡng trong một môi trường đặc biệt nhiều chất dinh dưỡng để phát triển thành tế bào não, Independentcho hay.


Theo tiến sĩ Juergen Knoblich từ Viện công nghệ sinh học phân tử Vienna, kỹ thuật này sẽ giúp nghiên cứu những tính năng cụ thể của não bộ và tìm hiểu sâu hơn về những chứng rối loại phổ biến như chứng tâm thần phân liệt và bệnh tự kỷ.


Ông cho biết thêm rằng nhóm nghiên cứu hiện giờ chưa nghĩ đến việc tạo ra một bộ não lớn hoàn chỉnh mà sẽ nghiên cứu tập trung vào mẫu não này nhằm tìm ra cơ chế của những chứng rối loạn về tâm thần.


Việc nuôi cấy các tế bào gốc để tạo nên bộ phận của con người từng được sử dụng với các cơ quan như gan, khí quản... nhưng bộ não mini này là sản phẩm phức tạp nhất mà các nhà khoa học từng tạo ra bằng tế bào gốc đa năng.


Nhóm nghiên cứu cho biết việc tạo được một bộ não hoàn chỉnh mọi chức năng cần đòi hỏi nhiều kỹ năng mới phức tạp nhưng việc tạo được bộ não trong phòng thí nghiệm là một bước tiến quan trọng cho việc nghiên cứu trên các bệnh nhân.